Loài người có thể đi tới sao Hoả không?
Câu trả lời ngắn gọn là có, loài người có thể đến được sao Hoả (Mars
), nhưng chuyến đi này thực sự rất dài và gian truân!
Chuyến đi sẽ bắt đầu với việc chuẩn bị tàu vũ trụ (spacecraft
) và nhu yếu phẩm cần thiết. Để đến được mặt trăng - vệ tinh của Trái đất, các tàu vũ trụ cần khoảng 3 ngày. Trong khi đó, số ngày để đi từ Trái đất đến sao Hoả lại cần đến 8 tháng. Do vũ trụ là môi trường chân không, con người không thể hít thở được trong không gian mà cần phải ở bên trong tàu vũ trụ suốt quãng thời gian dài này. Điều này đồng nghĩa với việc bạn cần phải chuẩn bị đủ nhiên liệu, thức ăn, thuốc men, vật dụng cần thiết… để có thể tồn tại trên tàu vũ trụ.
Hình ảnh một tàu vũ trụ
Ngày phóng tàu vũ trụ cũng phải được cân nhắc kĩ càng. Tàu vũ trụ khác với máy bay ở chỗ tàu vũ trụ không thể có động cơ đủ mạnh hay đủ nhiên liệu để tới đích đến, do đó mặc dù máy bay hầu như có thể cất cánh bất cứ lúc nào nếu điều kiện thời tiết cho phép, tàu vũ trụ lại chỉ có một khoảng thời gian nhất định có thể cất cánh. Các nhà khoa học dựa vào nhiều yếu tố như đích đến, khả năng va chạm với các vật thể trong không gian, địa điểm phóng,… để xác định khoảng thời gian vàng để phóng tàu vũ trụ . Thời gian vàng này xảy ra sau mỗi 26 tháng. Việc phóng tàu vũ trụ lên sao Hoả một cách chính xác cũng khó giống như việc trên phim ảnh, diễn viên vừa chuyển động trên lưng ngựa vừa nhắm bắn một mũi tên vào mục tiêu đang chuyển động vậy!
Sỡ dĩ người ta phải chọn thời điểm phóng tàu vũ trụ kĩ như vậy là để tàu vũ trụ sau khi được phóng lên không gian sẽ đi vào quỹ đạo quanh mặt trời. Sau 8 tháng, quỹ đạo (orbit
) của tàu vụ trụ quanh mặt trời sẽ giao nhau với quỹ đạo của sao Hoả. Lúc này, tàu vũ trụ sẽ tiến vào tầng khí quyển của sao Hoả - một giai đoạn nguy hiểm không kém hành trình 8 tháng trong không gian. Thực tế, rất nhiều hành trình không người lái đã thất bại trong giai đoạn hạ cánh xuống sao Hoả bởi rất nhiều thứ không mong muốn có thể xảy ra, như chập điện, hết nhiên liệu, tốc độ rơi quá nhanh hoặc quá chậm, bão cát (sandstorm
),…
Một vấn đề lớn kéo theo nhiều vấn đề kể trên, đó là khoảng thời gian bị trễ khi liên lạc từ Trái đất đến sao Hoả và ngược lại. Trong khi sóng radio chỉ cần 1.5 giây để có thể đi từ Trái đất đến mặt trăng, nó lại cần đến 20 phút để truyền tín hiệu từ Trái đất đến sao Hoả. Tương tự như vậy, nếu phi hành gia trên sao Hoả gọi điện cầu cứu Trái đất, tín hiệu này cũng phải mất 20 phút mới tới được chúng ta. Sự chậm trễ này khiến các nhà khoa học phải tính toán rất tỉ mỉ mọi điều kiện có thể xảy ra, có khi hàng năm trời trước khi tàu vũ trụ được phóng đi.
Con người liệu có thể tồn tại trên sao Hoả?
Sao Hoả, so với các hành tinh khác trong hệ mặt trời, có điều kiện sống giống với Trái đất nhất (các bạn có thể tham khảo lại Bảng so sánh giữa 8 hành tinh trong bài hệ mặt trời để thấy được sự tương đồng này).
Sao Hoả là vùng đất cằn cỗi với điều kiện thời tiết rất khắc nghiệt
Tuy vậy, một trường sống ở trên sao Hoả vẫn hết sức khắc nghiệt, con người không thể tồn tại nếu không có các thiết bị bảo hộ như bộ đồ không gian (spacesuit
). Lớp không khí của sao Hoả hầu như chỉ gồm khi carbonic (carbon dioxide
). Lớp không khí này cũng rất mỏng, hầu như nó không thể giữ lại nhiệt độ của mặt trời chiếu sáng kể cả vào ban ngày: nhiệt độ trung bình trên bề mặt sao Hoả là -60oC và có thể xuống tới -120oC. Ngoài nhiệt độ cực thấp, sao Hoả còn có áp suất (pressure
) thấp, khiến nước không thể tồn tại ở trạng thái lỏng - một điều kiện tiên quyết cho sự sống trên Trái đất có thể xảy ra .
Trọng lực (gravity
) cũng là một yếu tố có thể ảnh hưởng sức khoẻ của con người. Các nhà khoa học ước tính trọng lực hay lực hấp dẫn trên sao Hoả chỉ bằng 40% trên Trái đất, điều này nghĩa là nếu bạn đứng trên sao Hoả, bạn sẽ thấy mình nhẹ hơn, và có thể nhảy cao hơn so với trên Trái đất. Tuy nghe rất thú vị, ảnh hưởng của lực hấp dẫn yếu hơn lên xương và cơ bắp lại chẳng hề hấp dẫn chút nào. Nghiên cứu trên những nhà phi hành gia sống trong điều kiện không trọng lực trong 6 tháng đã chỉ ra nguy cơ của bệnh loãng xương và các bênh về tim mạch. Kể cả khi quay lại Trái đất, quá trình điều trị bệnh rất lâu và có nhiều di chứng không thể phục hồi được.
Nếu lên sao Hoả nguy hiểm như vậy, tại sao chúng ta vẫn mơ về một ngày sống trên sao Hoả?
Ngoài lí do muôn thủa của các nhà khoa học vì muốn khám phá và chinh phục những thử thác khó khăn, có một số lí do giải thích cho việc nghiên cứu đưa con người lên sao Hoả, bao gồm giả thiết Trái đất sẽ không còn an toàn cho sự sống của loài người.
Mặc dù loài người mới chỉ xuất hiện khoảng 66 triệu năm trước, khoảng thời gian rất ngắn so với tuổi của Trái đất là khoảng 4.5 tỷ năm, loài người đã có những tác động không tốt lên hệ sinh thái của Trái đất, đặc biệt từ thế kỉ 20. Hiện tượng nóng lên toàn cầu (global warming
) được nhắc đến rất nhiều trên báo chí dùng để chỉ sự tăng đột biến của nồng độ khí carbonic trong khí quyển, chủ yếu gây ra từ việc đốt các nguyên liệu hoá thạch như dầu mỏ, thán đá, khí thiên nhiên… cũng như việc tàn phá rừng bừa bãi. Những hoạt động này khiến nồng độ các khí nhà kính (greenhouse gas
) như khí carbonic tăng lên, khiến lớp không khí trên Trái đất giữ nhiều nhiệt hơn, dẫn đến nhiệt độ đất liền và đại dương cũng tăng lên, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái trên Trái đất.
Ô nhiễm môi trường do rác thải gây ra hiện tượng cá chết hàng loạt và nhiều hệ luỵ khác
Hệ quả của việc Trái đất nóng dần lên hết sức trầm trọng. Những năm trở lại đây, thời tiết trên Trái đất trở nên khắc nghiệt hơn, bao gồm mùa hè có hạn hán, mùa đông kéo dài và lạnh hơn, hãy tần suất những cơn bão lớn xảy ra tăng đột biến.
Một số người bao gồm cả những nhà khoa học liền nghĩ đến việc dư cư sang một hành tinh khác như một giải pháp đề phòng cho việc Trái đất đến ngày tận thế. Tuy vậy, nhóm STEMMeIn nghĩ rằng chúng ta nên bảo vệ Trái đất ngay từ bây giờ, thay vì mạo hiểm đi vào không gian tới một hành tinh khắc nghiệt xa lạ và khắc nghiệt như sao Hoả để sinh sống. Còn bạn, bạn nghĩ sao về việc sống trên sao Hoả, hay thậm chí một nơi khác Trái đất như mặt trăng ? Hãy cho chúng mình biết suy nghĩ của bạn nhé!
Câu hỏi
Hãy tìm định nghĩa đúng cho từng khái niệm sau:
spacecraft |
• a pulling force between any two objects | |
gravity |
• the system of objects of, or around, the Sun | |
orbit |
• a vehicle or device designed for travel or operation outside the earth’s atmosphere | |
solar system |
• the path one object takes around another |
Tài liệu tham khảo
- NASA
- TED
Nhà thiên văn học Lucianne Walkowicz: Hãy đừng dùng sao Hoả như một hành tinh thay thế
- Youtube
Hình ảnh rõ nét của sao Hoả từ tàu du hành Curiosity