Thuật ngữ hệ mặt trời dùng để nhắc đến hệ các vật thể bao gồm mặt trời và các vệ tinh quanh nó. Trong bài học về mặt trời, chúng ta đã hiểu qua về ngôi sao này, nhưng còn những vật thể khác trong hệ mặt trời thì sao? Hãy cùng STEMMeIn khám phá những vật thể này nhé!

Các vật thể trong hệ mặt trời

Các vật thể quay quanh mặt trời bao gồm 8 hành tinh và các mặt trăng vệ tinh của chúng. Những hành tinh giống như những quả bóng lớn làm từ đá và các loại khí.

Planets Một số hành tinh chúng ta có thể quan sát được từ Trái đất

Một mặt trăng là một vật thể quay quanh một hành tinh. Một hành tinh có thể có một mặt trăng (ví dụ như Trái đất của chúng ta), hoặc cũng có thể có nhiều hơn một mặt trăng (ví dụ như sao Mộc với hơn 60 mặt trăng!), hoặc không có mặt trăng nào (ví dụ như sao Thuỷ và sao Kim).

Hành tinh	English	Bán kính (km)	Số mặt trăng	Khoảng cách đến mặt trời (AU)
Sao Thuỷ	Mercury	2440	0	0.39
Sao Kim	Venus	6052	0	0.7
Trái đất	Earth	6378	1	1.0
Sao Hoả	Mars	3397	2	1.5
Sao Mộc	Jupiter	71492	> 63	5.2
Sao Thổ	Saturn	60268	49	9.5
Sao Thiên Vương	Uranus	25559	> 27	19.2
Sao Hải Vương	Neptune	24746	13	30

Bảng so sánh giữa 8 hành tinh trong hệ mặt trời

Vì những vật thể này cách rất xa Trái đất, chúng ta cần đến những kính viễn vọng (telescopes) để nhìn thấy chúng. Các nhà khoa học xây những đài quan sát lớn với những chiếc kính viễn vọng này trên những ngọn núi, và thỉnh thoảng còn đưa kính viễn vọng lên không gian để chụp những hình ảnh xa hơn. Với những tàu vũ trụ, các phi hành gia (astronauts) đã bay lên mặt trăng và thu thập được những dữ liệu quí giá từ người anh em thân thiết của Trái đất này.

Apollo Các nhà phi hành gia trên tàu Apollo 11 bay lên mặt trăng từ trái qua phải: Neil Armstrong, Michael Collins, Buzz Aldrin

Mặt trăng

Moon

Các mặt trăng quay quanh các hành tinh. Một số mặt trăng có kích thước bé, nhưng cũng có những mặt trăng khổng lồ. Trong hệ mặt trời, mặt trăng Ganymede của sao Mộc (Jupiter) là mặt trăng lớn nhất.

Các mặt trăng còn được gọi là các vệ tinh tự nhiên (để phân biệt với những vệ tinh nhân tạo mà con người đưa lên quỹ đạo). Một vệ tinh (satellite) là tên gọi chung của một vật thể trong không gian mà quay quanh một vật thể khác.

Mặt trăng - vệ tinh của Trái đất - có rất nhiều hố sâu hay bề mặt lồi lõm. Những hố sâu này có thể được nhìn thấy khi ta quan sát kĩ mặt trăng. Chúng được tạo ra khi những vật thể khác trong không gian va chạm với bề mặt của mặt trăng. Do mặt trăng không có tầng khí quyển bảo về, bất cứ vật thể nào dù với kích thước nhỏ cũng có thể làm tổn hại đến mặt trăng. Mặt khác, do Trái đất có tần khí quyển bảo về, những vật thể nhỏ trên đường rơi xuống bề mặt Trái đất hầu hết sẽ cháy xém, không còn gây nguy hiểm cho sự sống của con người và các loài động vật.

Các vật thể nhỏ

Ngoài các hành tinh và mặt trăng còn có vô số các vật thể nhỏ khác trong hệ mặt trời. Chúng bay lơ lửng trong không gian, thậm chí một số bay với tốc độ rất cao.

Thiên thạch

Asteroid

Người ta ước tính có hàng ngàn thiên thạch (asteroids) bay quanh mặt trời. Hầu hết những thiên thạch này lại nằm giữa sao hoả và sao Mộc. Độ dài của những thiên thạch vào khoảng 1-1000 km.

Sao chổi

Comet

Một ngôi sao chổi (comet) bao gồm đá, khí đông lạnh, băng, và bụi. Sao chổi có quĩ đạo riêng của nó tiến về phía mặt trời. Mỗi khi chúng đến gần mặt trời, dộ nóng của mặt trời khiến chúng tạo ra một vệt dài gồm khí và bụi. Cái “đuôi” này hướng ra xa phía mặt trời, và mờ đi khi sao chổi không còn ở gần mặt trời nữa.

Sao băng

Meteor Một hố sâu tạo ra bởi sao băng rơi xuống Trái đất

Các ngôi sao băng (meteors) là những vật thể nhỏ từ không gian và bay vào khí quyển của Trái đất. Như đã nói ở trên, những vật thể này phần lớn sẽ bị cháy xem khi đi qua tầng khí quyển dày đặc của Trái đất. Một số sao băng may mắn hơn có thể không bị phá huỷ hoàn toàn, nhưng may mắn thay cho chúng ta, 75% bề mặt Trái đất là đại dương, nên nếu các vật thể này có thoát khỏi tầng khí quyển thì nhiều khả năng cũng rơi xuống biển và không gây hại cho con người.

Câu hỏi

Hãy điền vào chỗ trống các từ thích hợp:

The largest planet is ______.
The planet closest to Earth is ________.
A _______ is a tool for seeing distant objects.
Most of ________ in the solar system are between Mars and Jupiter.
A _______ is an object that circles around a planet.

Tài liệu tham khảo

NASA's Eyes: phần mềm giúp bạn quan sát vũ trụ

Liệu cơ thể con người có thể tiến hoá để sống được trong không gian?

Youtube

Bài hát tiếng Anh về hệ mặt trời

Wikipedia
- Solar system
- Jane Luu: Nữ thiên văn học người Mỹ gốc Việt, nhà đồng khám phá ra dải Kuiper Belt, giúp loại bỏ Pluto (sao Diêm Vương) ra khỏi danh sách các hành tinh trong hệ mặt trời

What is the solar system?